به نقل از «ایرنا»

اهدای ۲۵۰ سند دوره قاجار به مرکز اسناد منطقه شمال غرب

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۷۷۴۹۵

به گزارش خبرنگار ایرنا، قدیمی ترین سند موجود در اسناد اهدایی خاندان رشیدی به مرکز اسناد منطقه شمال غرب، تاریخ ۱۲۰۸ قمری را دارد؛ به عبارت دیگر قدمت آن به حدود ۲۳۰ سال می رسد.

رییس مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب در تبریز امروز شنبه در این باره به ایرنا گفت: در بین این اسناد ارزشمند تاریخی، انواع سلطانیات، دیوانیات، اسناد ازدواج و قباله جات و .

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

.. وجود دارد.

غلامعلی پاشازاده افزود: تا قبل از این تصور ما این بود که تمحیدات در اسناد دوره قاجاریه تا زمان پادشاهی محمدشاه وجود داشت، اما اهدای اسناد سبب شد ما متوجه شویم که تمحیدات پس از آن دوره نیز وجود داشته است.

وی با اشاره به وجود ۳۰ میلیون برگ سند در مرکز اسناد منطقه شمال غرب تشریح کرد: تا قبل از اهدای اسناد خاندان رشیدی، تعداد اسناد ما از منطقه قره داغ ناچیز و در حد صفر بود، اما اکنون مجموعه ای از اسناد ارزشمند تاریخی ۲۳۰ سال گذشته این منطقه را در مجموعه خود داریم.

وی ادامه داد: در بین اسناد اهدایی خاندان رشیدی، نخستین شناسنامه ای که در منطقه قره داغ به نام خانم زرافشان، زن رستم خان رشیداسلطان، صادر شده، وجود دارد.

پاشازاده از مردم درخواست کرد که با اهدای اسناد در اختیار خود به مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب در تبری، ضمن به اشتراک گذاشتن تاریخ با همه از نابودی احتمالی اسناد در اثر مرور زمان و اتفاقات و حوادث جلوگیری کنند.

رستم رشیدی، یکی از اعضای خاندان رشیدی نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بابا بیگ، رییس ایل چلبیانلو در منطقه قره داغ و پسر او سُرخای خان ضیغم الممالک بود که سرتیپک کشیک خانه ناصرالدین میرزا در زمان ولیعهدی او در تبریز بود؛ رستم خان نیز پسر سرخای خان بود که لقب رشید السطان را در دوره ولیعهدی مظفرالدین میرزا در سال های اقامت در تبریز از او دریافت کرده بود.

وی با بیان اینکه رستم خان در زمان خود از امیران مقتدر منطقه قره داغ در ایالت وسیع و پرجمعیت آذربایجان بود، افزود: امیر ارشد به ییلاقات ایل های چلبیانلو و محمدخانلو در اطراف کوه های مرزرود در شهرستان کلیبر حمله می کند، رستم خان رشید السلطان با سوارانش و تفنگچیان ایلات و عشایر محل، لشکر امیر ارشد را دور زده و آن را شکست می دهند که این حادثه از حوادث مهم تاریخ معاصر در منطقه قره داغ است؛ لشکر امیر ارشد در آن تاریخ تا روستای «عرب شان» پیش آمهد و چیزی نمانده بود که بخش گرمادوز شهرستان خداآفرین را متصرف شود که با این شکست ناگزیر از بازگشت به روستای «آبخواره» شهرستان ورزقان از راه «هوراند» می شود.

ورهرام رشیدی، برادر کوچک رستم رشیدی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: این اسناد نشان دهنده نحوه تنظیم اسناد مختلف قبل از تشکیل دولت مدرن در ایران است.

وی افزود: جد پدری ما، رستم خان از مظفرالدین شاه، لقب رشید السلطان گرفته بود و در زمان صدور شناسنامه در دوره رضاخان، نام خانوادگی ما به تبعیت از لقب خانوادگی، «رشیدی» نوشته شده است.

وی اضافه کرد: ایل چلبیانلو به دلیل اینکه اعضای آن شیعه مذهب بودند، در دوره صفویه از جنوب شرق عثمانی به شمال و جنوب رودخانه ارس نقل مکان داده شده اند؛ ایل چلبیانلو از آن زمان به بعد به عنوان مرزداران ایران در منطقه حساس و راهبردی حاشیه ارس ساکن بوده اند تا به کشور و مردم خود خدمت کنند.

رشیدی ادامه داد: سرخای خان و دو پسرش حیدرقلی خان و رستم خان در دوره قاجار، سرتیپ کشیک خانه در اواخر دوره ناصرالدین میرزا و مظفرالدین میرزا در تبریز بودند؛ همان گونه که گفته شد سرخای خان، لقب ضیغم الممالک داشت که بعد از مرگ او به پسرش حیدرقلی خان رسیده و پسر دیگرش رستم خان نیز لقب رشید السلطان دریافت کرده است.

وی یادآوری کرد: سرخای خان و حیدرقلی خان ضیغم الممالک در اوایل ولایتعهدی مظفرالدین میرزا در تبریز فوت می کنند و تنها رستم خان در دربار باقی می ماند که او نیز هزمان با آغاز انقلاب مشروطه در آذربایجان از دربار جدا می شود و برای ادامه زندگی به مسقط الراس خود در محدوده شهرستان خداآفرین امروزی باز می گردد.

وی تشریح کرد: بعد از پیروزی مشروطه، حکم مرزبانی در حدفاصل خداآفرین اصلاندوز از طرف دولت مشروطه به وی اعطا می شود که اسناد مربوط به آن و حوادث آن دوره مسوولیت وی در بین اسناد اهدایی موجود است.

وی گفت: رستم خان یک پسر به نام عین الله خان و ۹ دختر داشته که پسرش قبل از ۳۰ سالگی جوانمرگ می شود و پدر ما، شمس الله خان و عمویمان، حمد الله خان، در دامان پدر بزرگ مان، رستم خان بزرگ می شوند و پرورش می یابند. رستم خان رشید السلطان نیز در سال ۱۳۱۹ شمسی جهان خود را عوض می کند.

رشیدی بیان کرد: همه این اسنادی که امروز به مرکز اسناد منطقه شمال غرب در تبریز اهدا شدند، در سایه مراقبت و احساس مسوولیت پدر و پدر بزرگ مان از حوادث روزگار در امان مانده و امروز به دست ما رسیده است؛ مرحوم پدرمان آرزو داشت خودش اسناد را اهدا کند که اجل مهلت نداد و قسمت این بود که ما به وصیت او عمل کنیم.

وی افزود: پدرمان، شمس الله خان رشیدی، که ساکن شهرستان خداآفرین، محل کیوان بود، در سال ۱۳۳۲ شمسی و سال ها قبل از اصلاحات ارضی، به دلیل روحیه مردم داری که داشت، به صورت افتخاری دهدار می شود و برای آبادی روستاهای محل تلاش می کند.

به گزارش ایرنا، مرکز اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب در میدان تاریخی «ساعت» تبریز و در خانه تاریخی «اردوبادی» مستقر است و بر اساس آمار هم اکنون حدود ۳۰ میلیون برگ سند در آن نگهداری می شود.

برچسب‌ها آذربایجان شرقی تبریز سازمان اسناد و کتابخانه ملی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: آذربایجان شرقی تبریز سازمان اسناد و کتابخانه ملی آذربایجان شرقی تبریز سازمان اسناد و کتابخانه ملی اسناد و کتابخانه ملی منطقه شمال غرب منطقه قره داغ مرکز اسناد الله خان رستم خان خان رشید

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۷۷۴۹۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دکتر ساکت به دور از مواضع سیاسی دنبال کار فرهنگی بود

ایسنا/خراسان رضوی استاد گروه زبان انگلیسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی گفت: با وجود پیشنهاد چندین سمت به دکتر ساکت در سال‌های کاریشان اما ایشان به این دلیل که به دنبال کار فرهنگی بودند سمت‌ها را نپذیرفتند.

محمدرضا هاشمی امروز ۵ اردیبهشت ماه، در آیین تقدیر از استاد سلمان ساکت، رئیس پیشین مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد که در محل باشگاه مفاخر و پیشکسوتان دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: پیشینه این مرکز را خیلی از افراد چه اساتید و چه دانشجویان ممکن است ندانند و شایسته است نامی از ایشان برده شود؛ در واقع این ۲ مرکز وامدار آینده‌اندیشی و نیک‌اندیشی دکتر باقری است که نسبت به ثبت پیشینه تاریخی این دانشگاه همت گماردند.

وی اضافه کرد: اهمیت این مرکز بر کسی پوشیده نیست و از سرمایه‌های نمادین و معنوی دانشگاه محسوب می‌شود؛ تلاش برای ماندگاری این مرکز بسیار حائز اهمیت بوده و باید گفت که این مرکز حلقه رابطی برای نسل‌های دانشگاه است.

استاد گروه زبان انگلیسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی گفت: استاد ساکت از ورودی‌های استعداد درخشان و از استعدادهای برتر دانشگاه بودند، این در پشتکار ایشان نمود دارد و تلاش و پشتکار دکتر ساکت مثال زدنی است .

هاشمی اضافه کرد: توان علمی و مدیریتی ایشان دقیق بوده و من به توان علمی و اجرایی ایشان غبطه می‌خورم. ویژگی دوم ایشان گریز از جاه‌طلبی و بلندپروازی بوده که در جوانی به افراد دست می‌دهد و این خصلت گریبان برخی جوانان را گرفته است و نمونه‌های آن را می‌بینیم.

وی گفت: پست‌های متفاوتی به دکتر ساکت پیشنهاد شده است اما ایشان نپذیرفته‌اند، چراکه به دنبال کار فرهنگی هستند و مواضع سیاسی ندارند.

استاد گروه زبان انگلیسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی بیان کرد: ایشان به بالندگی موزه به عنوان ۲ سازه فرهنگی دانشگاه کهنسال فردوسی توفیق یافتند و مهمترین ویژگی ایشان عدم دخالت سلایق شخصی در اداره این مرکز بوده است .

هاشمی تصریح کرد: ضمن تبریک به مدیرت جدید توصیه می‌کنم ایشان از تجربیات پیشکسوتان استفاده کند و حرمت گذاری برای پیشکسوتان را در نظر داشته باشد؛ ضمن اینکه نسبت به تغییر رویکرد علمی  و تخصصی این مرکز حساس باشند، چراکه چشم‌هایی به دنبال این تغییر است.

«ساکت» تکرار اندیشمندان فعال عرصه فرهنگ و تمدن است

سیدرحمت‌الله فتاحی، دانشیارگروه کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد در ادامه گفت: آشنایی من با خانواده ساکت به ۴۰ سال پیش بازمی‌گردد. خانواده دکتر ساکت خانواده فرهیخته و تاثیرگذاری هستند.

وی افزود: هر چه تلاش کنیم این رخدادها تقویت و پشتیبانی شود باعث می‌شود کفه ترازو به نفع سوداگران و اختلاس‌گران سبک نشود، جمع امروز فرهیختگان دانشگاه هستند و کمتر اتفاق میفتد در چنین مراسمی شرکت کنند لذا باید قدر این رخدادها را بدانیم.

فتاحی با بیان اینکه اگر ساکت‌ها نبودند و نباشند چه می‌شود ادامه داد: تاریخ ایران پر از فراز و نشیب بوده است، یک دوران در شکوه و دورانی دستخوش حملات بیگانه و حتی تا صفر نابود شده و بار دیگر افرادی آمدند و این سرزمین بزرگ را زنده کردند.

وی بیان کرد: این افراد در طول تاریخ تکرار شدند، لذا در طول تاریخ اگر ساکت‌ها نبودند و نباشند تمدن و فرهنگ شکل نمی‌گرفت و شکل نخواهد گرفت. چنین افرادی چه می‌کنند که تاثیرگذار بوده و کار خود را با موفقیت پیش می‌برند.

فتاحی ادامه داد: دکتر ساکت انسانی استثنایی بوده و در ایجاد تعاملات بسیار موفق عمل کرده است. من از سال ۴۹ دانشجو فردوسی بودم و هر چه خودم، همسرم و دوستان قدیمی داشتیم به موزه مفاخر اهدا کردیم.

وی تصریح کرد: اگر دکتر ساکت نبود، اگر این مرکز نبود بخشی از هویت دانشگاه فردوسی فراموش می‌شد و بسیاری از دانشجویان از تاثیرگذاران و افراد برجسته این دانشگاه بی‌خبر بودند. گردآوری اسناد، تصاویر و اشیاء مرتبط با دانشگاه و قراردادن آن در موزه بسیار برای حفظ هویت دانشگاه اثرگذار بوده است.

فتاحی ابراز کرد: برگزاری مراسم بزرگداشت اساتید برجسته و پیشکسوتان باعث ایجاد روحیه در اعضای هیأت علمی دانشگاه می‌شود و کمتر اتفاق میفتد که سخنرانی تخصصی و فیلم‌های تخصصی درباره فرهنگ و تمدن ایران پخش شود که در اینجا این اتفاق افتاد و با اندیشه اداره شد و به همین دلیل هم موفق بوده است.

وی افزود: اگر این راه ادامه پیدا نکند در واقع به نوعی به دانشگاه فردوسی و فرهنگ و تمدن ایران خیانت شده است. دکتر ساکت انسانی، فاخر، خوش فکر، با برنامه اهل تعامل و مثبت‌اندیش است که این موارد موجب موفقیت ایشان بوده و تاثیر سپهری نیز بر دانشگاه فردوسی گذاشته است؛ دانشگاهی که این مرکز را راه‌اندازی کرده، برای سایر دانشگاه‌ها به یک الگو تبدیل شده است.

فتاحی با اشاره به بازدیدهای افراد خارجی از موزه بیان کرد: این باعث افتخار و امید است. مدیریت جدید با راهنمایی‌های دکتر ساکت به ادامه کار بپردازند، چراکه دکتر ساکت یک فرد نیست بلکه تکرار اندیشمندانی است که فرهنگ و تمدن این مملکت مرهون تلاش‌ها و برنامه‌های آنان است.

احیای گفتمان قدردانی از اساتید برجسته از دستاوردهای افتتاح مرکز آثار مفاخر است

در ادامه سلمان ساکت، رئیس پیشین مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد، اظهار کرد: ۱۰ سال پیش مدیریت این مرکز را عهده‌دار شدم، در آن دوران این مرکز ویرانه‌ای بود در خاک فرو رفته که گرد فراموشی بر آن نشسته بود.

وی افزود: آن زمان با الهام از یک جمله قاب گرفته شده در مرکز که نوشته بود «یک درخت هرچه بزرگتر باشد یک نهال بوده و ما با یک نهال آغاز کرده‌ایم» انگیزه یافتم. در آغاز با برگزاری بزرگداشت‌های فاخر، نوید تاسیس مرکز را که به ۱۲ سال پیش بازمی‌گشت در اذهان خانواده بزرگ دانشگاه و اعضای دانشگاه زنده کردم؛ هر چند اغلب با بی‌انگیزگی افرادی مواجه می‌شدم اما باز از زیر صفر شروع کردم .

ساکت بیان کرد: جمع‌آوری اسناد و برگزاری نمایشگاه از مراحل ابتدایی کار بود، ضمن اینکه برای بسیاری از اقدامات از جمله معماری مرکز با مشکلات اقتصادی مواجه بودیم اما علیرغم تمام موانع این پروژه به ثمر رسید و در سال ۹۷ با حضور اعضای بزرگ دانشگاه در پنجم اردیبهشت ماه موزه دانشگاه افتتاح شد.

رئیس پیشین مرکز آثار مفاخر و اسناد دانشگاه فردوسی مشهد ابراز کرد: اکنون ۶ سال است که از تاسیس موزه دانشگاه می‌گذرد و در ۱۰ سال گذشته هر چقدر از دستم برمی‌آمد برای شکوفایی و بالندگی این مرکز انجام داده و در این راه مقابل هیچ فشار و تهدیدی سر خم نکردم.

ساکت ادامه داد: به جز تاسیس ۲ فضای کالبدی موزه و باشگاه و فعالیت‌های گسترده صورت گرفته چند دستاورد را مهم و اساسی می‌دانم که یکی ایجاد گفتمان و توجه به تاریخ پیشینه دانشگاه و احیای گفتمان قدردانی از اساتید برجسته و تاثیرگذار است.

وی ایجاد حس اعتماد به خانواده بزرگ دانشگاه را برای در اختیار قراردادن گنجینه‌های خود برای حفظ و نگهداری در موزه از دیگر دستاوردها برشمرد و گفت: خوشبختانه این اعتماد به خارج از دانشگاه نیز سرایت کرده است و چند نفر از خاندان بزرگ مشهدی بدون وابستگی به دانشگاه فردوسی گنجینه‌های خود را به مرکز اهدا کردند.

ساکت افزود: جمع‌آوری گنجینه گرانبها از اسناد، مدارک، اشیا، تصاویر و ... از نمودار تاریخ و پیشینه دانشگاه و کسب مرجعیت از سوی مرکز آثار مفاخر دانشگاه فردوسی و توجه به آموزش و پژوهش در موزه دانشگاه هم‌راستا با سایر موزه‌های جهان از دیگر دستاوردهای این مرکز است.

انتهای پیام